«ΠΑΙΔΕΙΑ ΟΜΟΓΕΝΩΝ»
στο Πανεπιστήμιο Κρήτης (Ρέθυμνο)

Συνέντευξη με τον Επιστημονικό Υπεύθυνο του έργου Παιδεία Ομογενών κ. Μιχάλη Δαμανάκη

Πολλοί εκπαιδευτικοί της ομογένειας έχουν επιμορφωθεί στο πρόγραμμα «Παιδεία Ομογενών» όπου το διοργανώνει το Πανεπιστήμιο της Κρήτης Ρέθυμνο.

Φέτος το Πανεπιστήμιο διοργανώνει πάλι τέτοιου είδους προγράμματος για τους ομογενείς εκπαιδευτικούς. Επίσης διοργανώνει μαθητικές θεατρικές παραστάσεις και το Παγκόσμιο Συνέδριο με το κύριο θέμα «Παγκοσμιοποιήση και η Ελληνική Διασπορά».

Το 2006 ο εκπαιδευτικός Νίκος Κολενδριανός είχε την ευκαιρία να συμμετάσχει στο πρόγραμμα «Παιδεία Ομογενών». Είχε την ευκαιρία να μιλήσει με τον κυρ. Μιχάλη Δαμανάκη, υπεύθυνο του προγράμματος «Παιδεία Ομογενών».

Ν.Κ. Τι είναι το πρόγραμμα «Παιδεία Ομογενών»;

Μ.Δ. Το πρόγραμμα «Παιδεία Ομογενών» χρηματοδοτείται από το Υπουργείο Παιδείας και την Ευρωπαική Ένωση. Στόχος του είναι η διατήρηση, η καλλιέργεια και η προώθηση της ελληνικής γλώσσας και του πολιτισμού στη διασπορά, μέσω της βελτίωσης της παρεχόμενης πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

Στο πλαίσιο αυτό επιδιώκεται η παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού, σε γραπτή και ηλεκτρονική μορφή, το περιεχόμενο του οποίου περιλαμβάνει την ελληνική γλώσσα καθώς και στοιχεία ιστορίας και πολιτισμού, ενώ απευθύνεται σε μαθητές ελληνικής καταγωγής αλλά και αλλοεθνείς, το επίπεδο των οποίων κυμαίνεται από αρχάριο έως και προχωρημένο.

Η επιμόρφωση των ομογενών εκπαιδευτικών πραγματοποιείται κάθε χρόνο, συνήθως το μήνα Ιανουάριο για το νότιο ημισφαίριο, και το μήνα Ιούλιο για το βόρειο ημισφαίριο. Επίσης διεξάγονται σεμινάρια για εκπαιδευτικούς που αποσπώνται από την Ελλάδα στο εξωτερικό. Ταυτόχρονα προωθείται η υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων για ομογενείς μαθητές. Κάθε Ιούλιο λαμβάνουν χώρα μαθητικές θεατρικές παραστάσεις, με συμμετοχή ομάδων του εξωτερικού, ενώ έχουν μέχρι σήμερα οργανωθεί επτά φεστιβάλ μαθητικού θεάτρου.

Δημιουργούνται δίκτυα επικοινωνίας και δυνατότητες τηλε-εκπαίδευσης με τη βοήθεια των σύγχρονων ψηφιακών τεχνολογιών.


Ν.Κ. Είστε ένας από τους πρωτεργάτες του προγράμματος «Παιδεία Ομογενών». Πείτε μας πώς αυτό δημιουργήθηκε για τους ομογενείς εκπαιδευτικούς.

Μ.Δ. Σκέψεις για τη δημιουργία προγραμμάτων σχετικών με την ελληνόγλωσση εκπαίδευση στη διασπορά υπήρχαν ήδη τη δεκαετία του ‘70 μετά την πτώση της χούντας, καθώς η Ελλάδα άρχισε να ενδιαφέρεται συστηματικότερα για τους Έλληνες της διασποράς. Στη δεκαετία του ‘80 αυτές οι σκέψεις έγιναν πιο συγκεκριμένες και η υλοποίηση τέτοιων προγραμμάτων κατέστη δυνατή μετά την ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 1981, όταν άρχισε η χρηματοδότηση τέτοιου είδους προγραμμάτων.

Ένα από τα πρώτα προγράμματα που έγιναν με χρηματοδότηση εξολοκλήρου από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ήταν το πρόγραμμα επιμόρφωσης εκπαιδευτικών και παραγωγής εκπαιδευτικού υλικού για τους Έλληνες στη Γερμανία. Στα μέσα της δεκαετίας του ‘90 σχεδιάστηκε το πρόγραμμα «Παιδεία Ομογενών» από το Υπουργείο Παιδείας, με δική μου συμμετοχή και βοήθεια. Από το 1997 αρχίσαμε πια να το υλοποιούμε εδώ, στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, και συνεχίζουμε μέχρι και σήμερα, ενώ χρηματοδοτείται τόσο από την Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και από το ελληνικό κράτος.


Ν.Κ Από ποιες και πόσες χώρες προέρχονται οι εκπαιδευτικοί και οι μαθητές;

Μ.Δ. Στην ουσία προέρχονται από τις χώρες όπου υπάρχει οργανωμένη ελληνόγλωσση εκπαίδευση. Δηλαδή, έχουμε εκπαιδευτικούς από την Αυστραλία, τη Νέα Ζηλανδία, από διάφορες χώρες της Αφρικής, κυρίως από τη Νότια Αφρική, το Ζαΐρ, το Κονγκό, την Αιθιοπία, την Αίγυπτο και άλλες. Επίσης, από ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γερμανία, το Βέλγιο, η Ολλανδία, η Γαλλία, η Σουηδία και η Βρετανία, όπου υπάρχουν αρκετοί Έλληνες, αλλά και από τα βαλκάνια, προπάντων από την Αλβανία αλλά και από την Πολωνία, την Ουγγαρία, τη Ρουμανία. Φυσικά και από πάρα πολλές χώρες της Πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Δηλαδή ξεκινάμε από τη Μολδαβία για να προχωρήσουμε στη Ρωσία, την Ουκρανία, τη Γεωργία, την Αρμενία, το Αζερμπαϊτζάν, το Ουζμπεκιστάν.

Όλες αυτές οι χώρες στην ουσία συμμετέχουν στο πρόγραμμα και έρχονται τόσο οι εκπαιδευτικοί όσο και οι μαθητές από αυτές τις χώρες στην Ελλάδα, λαμβάνοντας μέρος στα διάφορα προγράμματα που οργανώνουμε είτε στο Πανεπιστήμιο της Κρήτης είτε σε άλλα Πανεπιστήμια της χώρας, όπως για παράδειγμα στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.


Ν.Κ. Με τις επισκέψεις των εκπαιδευτικών από διάφορες χώρες, σας έχουν παρουσιαστεί τα προβλήματα ή οι ανησυχίες που αντιμετωπίζουν στις χώρες αυτές οι εκπαιδευτικοί;

Μ.Δ. Οι ομογενείς εκπαιδευτικοί, είτε μέσω ερωτηματολόγιων που τους καλούμε να απαντήσουν, είτε μέσω εκθέσεων που συντάσσουν για τα σχολεία τους, είτε μέσω συνεντεύξεων που τους παίρνουμε, είτε μέσω καθημερινών συζητήσεων, λειτουργούν ως πηγές άντλησης πληροφοριών αλλά και ως αξιολογητές της δουλειάς που εμείς κάνουμε.

Βέβαια εκτός από τους εκπαιδευτικούς, εμείς συγκεντρώνουμε πληροφορίες μέσα από έρευνες που διεξάγουμε στις διάφορες χώρες, και που οδηγούν στη σύνταξη μελετών για κάθε χώρα και για τις ανάγκες της κάθε περιοχής ξεχωριστά.


Ν.Κ. Ποια είναι τα φλέγοντα προβλήματα που απασχολούν τους εκπαιδευτικούς;

Μ.Δ. Αυτή τη στιγμή το πρόβλημα το οποίο υπάρχει και απασχολεί το πρόγραμμα είναι η συστηματική ενημέρωση και επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. Είναι δεδομένο ότι υπάρχει αυτή τη στιγμή ένα πλούσιο εκπαιδευτικό υλικό, αλλά κάθε νέο υλικό για να αξιοποιηθεί κατάλληλα προϋποθέτει και έναν καλά ενημερωμένο και επιμορφωμένο εκπαιδευτικό. Αυτό είναι ένα σημαντικό πρόβλημα, καθώς όσο προχωρούν τα χρόνια τόσο περισσότερο διαφοροποιείται η ελληνόγλωσση εκπαίδευση στο εξωτερικό και τόσο πιο ανομοιογενή τμήματα διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας δημιουργούνται.

Έχουμε νέες γενιές παιδιών ελληνικής καταγωγής, των οποίων η ελληνομάθεια ποικίλλει από μηδενική μέχρι καλή. Οπότε ο εκπαιδευτικός, έχοντας όλα αυτά τα επίπεδα μέσα σ’ένα τμήμα και δεδομένου ότι πολλές φορές υπάρχουν διαφορετικές ηλικίες παιδιών σ’αυτό, έχει σοβαρό πρόβλημα. Φυσικά χρειάζεται καλή ενημέρωση και διαφοροποιημένο υλικό, που θα τον βοηθήσει να ανταπεξέλθει στις ανάγκες μιας τέτοιας μορφής εκπαίδευσης.

Ν.Κ. Με αυτά τα προβλήματα στην εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας, τι έχει καταφέρει η ομάδα σας να βελτιώσει;

Μ.Δ. Σύμφωνα με τις δικές μας εμπειρίες και αξιολογήσεις, έχουμε πετύχει τα εξής:
Πρώτον, έχουν περάσει εκατοντάδες εκπαιδευτικών από τα προγράμματα επιμόρφωσης. Έχουν αρχίσει να κατανοούν τι σημαίνει «Παιδεία Ομογενών» και τι σημαίνει εκπαιδευτικό υλικό, άρα μπορούν και να το αξιοποιούν. Το δεύτερο είναι οι πληροφορίες που μας έχουν δοθεί, ότι τα παιδιά το βρίσκουν περισσότερο ενδιαφέρον από αυτό που υπήρχε παλιότερα, και φυσικά από τη στιγμή που ένα παιδί λειτουργεί με ένα υλικό που το ικανοποιεί και του προκαλεί ευχαρίστηση, μένει και στα τμήματα διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας και δεν έχουμε υψηλά ποσοστά διαρροής.

Δηλαδή, διαπιστώνουμε τα τελευταία χρόνια ότι σταθεροποιούνται οι αριθμοί συμμετοχής και πως αυτό οφείλεται και στη στρατηγική επαφής μέσω του προγράμματος «Παιδείας Ομογενών». Από την άλλη, έχουν δημιουργηθεί διάφορα δίκτυα εκπαιδευτικών και μαθητών, και άρα έχει αρχίσει να δημιουργείται ένα είδος επικοινωνίας και ελέγχου μεταξύ τους και μέσα απ’ το πρόγραμμα. Βέβαια, υπάρχουν κι άλλοι θεσμοί, όπως για παράδειγμα το Συμβούλιο Απόδημου Ελληνισμού, που προωθεί αυτή την κατάσταση. Για παράδειγμα, αυτές τις ημέρες υπάρχουν παιδιά από το Κονγκό, το Σουδάν, την Αιθιοπία, τη Νότια Αφρική, την Αυστραλία, την Αργεντινή και τη Χιλή. Αυτά τα παιδιά στην ουσία θα φτιάξουν ένα παγκόσμιο δίκτυο και θα αρχίσουν να ανταλλάσουν ιδέες, να ανταλλάσουν e-mail, sms, επιστολές.Έτσι, ξαφνικά δημιουργείται ένα παγκόσμιο δίκτυο, που ξεκινά από την Αυστραλία για να φτάσει στη Χιλή και να καταλήξει στη Νότια Αφρική.

Αυτά είναι εντυπωσιακά γεγονότα ενώ είναι πιο ισχυρά την περίοδο του Ιουλίου. Διότι τότε οι μαθητές έρχονται και λαμβάνουν μέρος στο φεστιβάλ μαθητικού θεάτρου, ένα ομογενειακό φεστιβάλ θεάτρου, όπως το ονομάζουμε και δεδομένου ότι ανταλλάσσουν ιδέες μέσα από τις παραστάσεις τους, δένονται περισσότερο. Έτσι, τα δίκτυα που δημιουργούνται είναι ακόμα πιο ισχυρά από αυτά των μαθητών που απλώς λαμβάνουν μέρος σε ένα πρόγραμμα στα σχολεία. Να μην ξεχνάμε βέβαια ότι αυτοί ξαφνικά αποκτούν φίλους στην Ελλάδα, και όπως συζητούσα με μία εκπαιδευτικό/συνοδό, τα παιδιά δε θέλουν να κάνουν τίποτα το απόγευμα. Θέλουν να βγουν έξω με τους νέους φίλους που απέκτησαν στο σχολείο, όπου παρακολούθησαν τα μαθήματά τους.

Είναι κάτι πολύ σημαντικό να αποκτά ξαφνικά κανείς φίλους από το σχολείο στο Ρέθυμνο όπου φοιτεί. Στο πρώτο φεστιβάλ μαθητικού θεάτρου που έγινε το 1998, είχαμε τέτοια παραδείγματα. Ο πρωταγωνιστής της ελληνικής θεατρικής ομάδας, ο οποίος ήταν φοιτητής, γνώρισε τον πρωταγωνιστή της θεατρικής ομάδας του Τορόντο, ο οποίος ήταν μαθητής της τελευταίας τάξης του λυκείου. Μετά από ένα χρόνο έτυχε να βρεθούν στο πανεπιστήμιο του Τορόντο. Και στην ουσία τι έγινε; Ο μαθητής από το Τορόντο έγινε φοιτητής και τράβηξε το φίλο του από το Ρέθυμνο στο Τορόντο. Αυτές οι σχέσεις που δημιουργούνται μεταξύ των παιδιών είναι συγκλονιστικές.


Ν.Κ Πείτε μας ποιο είναι το μέλλον του προγράμματος «Παιδεία Ομογενών».

Μ.Δ. Αυτή τη στιγμή το πρόγραμμα έχει λάβει μια χρηματοδότηση μέχρι τον Ιούλιο του 2007. Εκτιμώ ότι μέχρι τότε θα έχει ολοκληρωθεί σε γενικές γραμμές το εκπαιδευτικό υλικό. Βέβαια, οι ανάγκες δεν τελειώνουν εδώ, με την έννοια ότι το πρόγραμμα των μαθητών πρέπει να συνεχιστεί, η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών να εντατικοποιηθεί, και οι νέες τεχνολογίες να αξιοποιηθούν. Φυσικά το υλικό θα πρέπει να ανανεώνεται και να βελτιώνεται συνεχώς. Αυτό σημαίνει ότι η ανάγκη συνέχισης του προγράμματος είναι δεδομένη. Αυτό δεν εξαρτάται από μας, αλλά από την πολιτική του Υπουργείου Παιδείας. Η αίσθηση που έχω εγώ είναι ότι το πρόγραμμα θα συνεχιστεί και μετά το 2007. Με αυτή την έννοια μπορεί να πει κανείς ότι στο άμεσο μέλλον θα έχουμε συνέχιση αυτής της προσπάθειας από πλευράς της Ελλάδος.


Ν.Κ. Πώς βλέπετε το μέλλον της ελληνικής γλώσσας στο εξωτερικό;

Μ.Δ.Υπάρχει μια δυσκολία στο να διατηρηθεί η γλώσσα μιας ομάδας που έχει προκύψει μέσα από τη μετανάστευση στο εξωτερικό, και ακόμα περισσότερο να καλλιεργηθεί. Και αυτό γιατί, όσο περνούν τα χρόνια, οι νέες γενιές δεν αισθάνονται πλέον την ανάγκη να επικοινωνούν στην Ελληνική ούτε να έχουν τακτικές επαφές με την Ελλάδα, όπως οι παλαιότερες γενιές.

Αναγκαίο είναι να μπορεί κανείς να διατηρεί επαφές με την Ελλάδα χωρίς να μιλάει ελληνικά, διότι δεν είναι απαραίτητη η γνώση της ελληνικής γλώσσας για να προσεγγίζει κανείς τη χώρα προέλευσής του. Ωστόσο, το σημαντικότερο είναι ότι όσο περνούν τα χρόνια τόσο υποχωρούν οι κοινωνικοί χώροι χρήσης της ελληνικής γλώσσας και έτσι αυτή διατηρείται κυρίως στο σχολείο. Αλλά και σε αυτόν το χώρο υποχωρεί η Ελληνική, με την έννοια ότι τα παιδιά μόλις βγουν για διάλειμμα μιλούν τη γλώσσα της χώρας διαμονής τους, ενώ πολλές φορές μιλούν ακόμη και με το δάσκαλό τους στην Αγγλική, αφού και ο ίδιος είναι δεύτερης ή τρίτης γενιάς. Έτσι, υπάρχει μια δυσκολία και αυτό δεν αφορά μονο την Ελληνική αλλά όλες τις γλώσσες.

Από την άλλη μεριά βέβαια παρατηρείται τα τελευταία χρόνια μια τάση όχι αναβίωσης, αλλά ανακάλυψης της Ελληνικής από τις νέες γενιές. Και αυτό οφείλεται μάλλον σε γενικότερα φαινόμενα που παρατηρούνται αυτή τη στιγμή στον κόσμο, όπως η λεγόμενη παγκοσμιοποίηση, με όλα τα θετικά και αρνητικά της.

Εγώ, αυτό το φαινόμενο ανακάλυψης της Ελληνικής και της καταγωγής τους από τις νέες γενιές το ερμηνεύω μέσα από αυτή τη γενικότερη τάση. Εξάλλου, αν διαβάσει κανείς τη διεθνή βιβλιογραφία, πολλά αναφέρονται. Αυτό λοιπόν είναι για την περίπτωση της διατήρησης της Ελληνικής ένα μάλλον ενθαρρυντικό στοιχείο. Εδώ ανακαλύπτουμε ξανά την Ελλάδα μας και τον τόπο καταγωγή μας. Βέβαια υπάρχει ένας άλλος παράγοντας που συμβάλλει σε αυτό: η Ελλάδα των τελευταίων δυο δεκαετιών είναι μια Ελλάδα που έχει αρχίσει να αποκτά μια διεθνή αναγνώριση και έχει ένα υψηλό βιοτικό επίπεδο.


Ν.Κ Κύριε Δαμανάκη, σας ευχαριστούμε πολύ για τον πολύτιμο χρόνο σας. Επίσης ευχαριστούμε τους καθηγητές και τις καθηγήτριες του προγράμματος καθώς και τα άτομα του γραφείου σας για την υποστήριξη και τη βοήθειά τους.

Για περισσότερες πληροφορίες για το πρόγραμμα «Παιδεία Ομογενών», επισκεφτείτε τις ιστοσελίδες: http://www.ediamme.edc.uoc.gr/ και http://www.ediamme.edc.uoc.gr/diaspora/

Νίκος Κολενδριανός
Εκπαιδευτικός σε κρατικά σχολεία της Μελβούρνης.

EDUCATING EXPATRIATES

PAIDEIA OMOGENON - Educating Expatriates

An interview with the Coordinator of the Paideia Omogenon project
Mr. Mihalis Damanakis



N.K. What is the Paideia Omogenon program?

M.D. The Paideia Omogenon program is financed by the Ministry of Education and the European Union Committee. The aim of the program is to maintain, cultivate, and promote Greek language and culture to Greeks abroad, by improving on the existing elementary and secondary education.

In this framework, the aim is to develop educational material in print or electronic form. The educational material produced includes many different books for various groups of students. It is educational material for Greek as a second language students – students who come to the school and already have a satisfactory level of knowledge of the Greek language. The program also produces educational material for students who come to the school with zero knowledge and are of Greek origin, but also for students of different national backgrounds. Plus, it also produces educational material for teaching historical and cultural elements as well, not just language.

The retraining of Greek expatriate educators is organized every year, usually in January for the southern hemisphere, and in July for the northern hemisphere. The re-training seminar for expatriate educators takes place at the University of Crete in Rethymno. Seminars are also organized for educators who have left Greece to go abroad. There is also a materialization of educational programs for expatriate students. The students perform a theatrical show every July. Theatre groups come from abroad, and so far seven student theatre festivals have been organized.

The creation of communication networks, databases, and teleteaching abilities exists with the help of modern digital technology.

N.K. You are one of the pioneers of Paideia Omogenon; tell us how the program developed for Greek expatriate educators?

M.D. Ideas for the development of programs regarding Greek language education abroad already existed in the 70s after the fall of the junta, when Greece began to show increasing interest in Greeks abroad. In the 80s these ideas became more specific and the materialization of these programs became possible after Greece’s incorporation into the European Union in 1981, when the European Union began to finance such programs.

One of the first programs fully financed by the European Union was an educator retraining program, and production of educational material for Greeks in Germany. In the mid-90s, the Paideia Omogenon program was designed by the Ministry of Education, but also with my own participation and help. Since 1997 we have begun to bring it into effect here at the University of Crete and we continue to do so with financing from the European Union, as well as the Greek government.


N.K. From which countries do the educators and students come?

M.D. In essence, educators and students come from all countries where Greek language education exists. We have had educators from Australia and New Zealand, both in the past as well as the present, at the University of Crete. We have educators from various African countries, primarily from South Africa, but also from Zaire, Congo, Ethiopia and others, as well as Egypt. We have many educators from European countries, mainly Germany, Belgium, the Netherlands, France, Sweden, and Great Britain where there are many Greeks, but also from Balkan countries, mostly Albania, as well as others such as Poland, Hungary, and Romania where Greek language education also exists. Of course we also have people from former USSR countries, such as Moldova, Russia, Ukraine, Georgia, Armenia, Azerbaijan, and Uzbekistan.

All of these countries participate in the program, and the educators and students who come to Greece from these countries take part in various programs that we organize, either at the University of Crete or other Greek Universities, such as the University of Ioannina and the Aristotle University of Thessaloniki.

N.K. With visiting educators from different countries, are you aware of the various problems or concerns faced by educators in host countries?

M.D. Greek expatriate educators are one of our sources of information. We either ask them to complete questionnaires, write essays about their schools, or we interview them or have daily discussions with them when they are here. They operate as sources of information, but also as evaluators of the work we are doing.

Of course, aside from our educators, we also gather information from small-scale studies that we do in various countries, which lead to the research design for each individual country, and the needs of each individual area.

N.K. What are some of the blazing problems that educators have?

M.D. Currently, the problem which exists and concerns the program is the systematic updating and retraining of the educators. The fact is that there is already a wealth of educational material, but all new educational material requires a well-informed and trained educator in order to be developed properly. This is a significant problem given the fact that aside from the modification of new material, as the years go by, Greek language education abroad is altered, and many mixed classes of Greek language teaching are developed.

We have new generations of children of Greek descent whose knowledge of Greek varies from zero knowledge, to excellent knowledge of Greek. Therefore, the teacher has different levels in one class, and given that very often there are children of different ages in the same class, the teacher has a serious problem. Of course, good updating and a variety of material are needed to help the teacher deal with the needs of this kind of education.

N.K. With all these problems in Greek language education, what has your team been able to do in order to improve or help this situation?

M.D. Based on our experiences and assessments, we have succeeded in the following areas: First, hundreds of educators have gone through the retraining programs. They have begun to comprehend what Paideia Omogenon means, and what educational material means, and therefore are able to use it to their advantage. Next is that we have been informed that the children find the new material more interesting than the older material, and of course once children work with educational material that is satisfactory, they are happy and therefore remain in their Greek language class, and we do not have a high percentage of students dropping out.

In recent years we have ascertained that the numbers have stabilized, and this is due to the strategic contact that exists through the Paideia Omogenon program. On the other hand, several networks for educators and students have been created, and therefore a form of communication and regulation exists among them through the Paideia Omogenon program. There are also other institutes such as, for example, the World Council of Hellenes Abroad, which promotes this feature through the Paideia Omogenon program; currently for children in areas such as Congo, Sudan, Ethiopia, South Africa, Australia, Argentina and Chile. These children are essentially creating a worldwide network and will begin to exchange ideas, send email, SMS messages, and eventually a worldwide network is created which begins in Australia, goes to Chile, and ends up in South Africa.

These events are amazing and the networks of this new generation are especially strong during July. This is because students come to take part in the Student Theatre Festival, a theatre festival of Greek expatriates, as we like to call it. They take part in it, and because they exchange ideas through the performances, they connect even more, and the networks become even stronger than those created with students who are just in a school program and so on. Let’s not forget that these students suddenly make new friends in Greece and as I was discussing with an educator/student chaperone, in the afternoons the children do not want to do anything except go out with the new friends they made at school while attending classes.

The fact that children suddenly make friends at the school they attend in Rethymno is very significant. The first student theatre festival in 1998 resulted in examples such as this; the protagonist of the theatre group from Greece who was a student by chance, was the classmate of the protagonist of the theatre group from Toronto, who was in his final year in high school and then went to University. A year later they met up at the University of Toronto studying the same thing. What had essentially happened? The student from Toronto went to the University of Toronto and drew his friend from Rethymno to Toronto. These are some of the amazing things that happen among the students.

N.K. Tell us about the future of the Paideia Omogenon Program.

M.D. Right now the program has financing until July 2007. I estimate that until July 2007 the educational material will be more or less completed. Of course our needs do not end here, meaning that the student program must continue, the retraining of educators must be extended, and the development of new technologies must also be extended, and of course the educational material must continuously be updated and improved. This means that the program’s needs will continue to exist. The continuation of the program does not depend on us; it depends on the policy of the Ministry of Education. I have a feeling that the program will continue after 2007. In this sense we can say that in the immediate future there will be a continuation of this effort on the part of Greece.

N.K. What do you see in the future of Greek language abroad?

M.D. There are difficulties in maintaining and, even more so, cultivating the language of a group of people that has developed by immigrating abroad. This is because as the years go by, the new generations don’t feel the need to communicate in Greek or the need to have frequent contact with Greece as the previous generations did.

It is significant that someone who doesn’t speak Greek can have contact with Greece, because knowledge of the Greek language is not necessary in order to have contact with the country of origin – Greece. The most important thing is that as the years go by, the social centres where Greek is spoken are decreasing… and the only place remaining and in essence perseveres, is school. But Greek is diminishing here as well because when children go on their break, they speak the language of the country in which they live, and they often speak with their teacher in English as well, because the teacher may also be part of the second or third generation. In this sense there is difficulty and this does not only concern Greek, but all languages….

On the other hand, it has been noted that in recent years there is a tendency not of resurgence of the Greek language, but of a discovery of Greek by the new generations. This is probably due to certain phenomena that have been observed in the world today: the so-called globalization with all its positive and negative aspects….

I can identify this phenomenon of discovery of the Greek language and descent by the new generations, and I interpret it through this general tendency. After all, if you read international literature, there are many references to identification systems regarding Diasporas etc.; this phenomenon does exist. In the case of the maintenance of the Greek language, this is an encouraging fact. We rediscover Greece and our place of descent; we rediscover the Greek language, etc. There is of course another factor that contributes to this; it is the fact that in the last two decades Greece is a nation that has begun to attain international recognition and has a high level of quality of life.


N.K. Mr. Damanakis, we thank you very much for your precious time. We would also like to thank the program’s teachers and your office staff for their help and support.

For more information about the Paideia Omogenon program, visit the following websites: http://www.ediamme.edc.uoc.gr/ and http://www.ediamme.edc.uoc.gr/diaspora

Nikos Kolendrianos
Diploma of Teaching (Community Languages) & Bachelor of Education
Teacher in Public State Schools.